Hamd Älemleriñ Robbi bolan Allaha bolsun. Salat we Salam äleme rähmet edilip gylyç bilen ugradylan Muhammet Sallallahu aleýhu wa selleme bolsun.
Sorag📩: Assalamu aleýkum musulman dogan. Men siziñ diýýän zatlaryñyza (dini düşünjäñize yslam akydashna) düşünüp bilemok. Men öz ýolumy ýitirdim siziñ diýýan zatlaryñyzyña Koran Sünnede göra Amal edip bilemok?
Jogap📬📝:
Waleýkum assalam warahmatullahi wabarakatuh özüne musulman diyip Yslama ýöñkeýänler we Küfür diýarynda demekrat hökumlerinde har zelil bolup ýaşaýan Hakyky muslim doganlar....
Köp yslam halklary azgyn ahlakly we erbet pikirli, hak-hukuklary ýitirlen we ar-namyslary galmadyk, zaýa akydaly we menheçli, syýasy we ykdysadyýeti pes bolan ataist, gabyrparazlyk we butparazlyk ýurtlarda ýaşaýarlar. Aň-gaflada bolanlyklary sebäpli, özlerine nämäniň peýda ýa-da nämäniň zyýan berjekligini bilmeýärler. Özlerni ýaradan Allasynyň we resulynyň getiren zatlaryndan uzakda. Alladan başga ybadat edilýän azgynlyklar we jähillikler hem-de köre-körlük bilen Allanyň şerigatyndan başga zada eýermeklikleri sebäpli, Allanyň dininden daşlaşdylar. Bu zatlardan (erbetliklerden) gutulmaklyk üçin adam oglunuň yslama, Allaha özüni töwhit bilen eýerip we tagat etmekligiň, şirkden we şirk ählinden uzaklaşyp, Allahyň hökümüne dolanyp başga hökümleri taşlamak bilen gutulup bolýar. Bu hem töwhidiň aslydyr, munsuz ýaşaýşyň manysy ýok. Alla tagala Zariýat süresiniň 56-njy aýatynda şeýle diýýär:
وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْاِنْسَ اِلَّا لِيَعْبُدُونِ
"Ynsanlary we jynlary diňe bir maksat bilen ýaratdym ol hem özüme ybadat etdirmek üçindir
ýagny " özüme ybadat etmekleri ..." diýmekligi, bu diniň aslydyr. Hak ähline-de wajyp bolýar bu hak ýoldan gyşarman oňa sowuk-sala garamasyzlygy. Bu-da älemiň tertip-düzgüni we musulmanlaryňam hemmesine ýüzlenmedir. Al-imran süresiniň 64-nji aýatynda:
قُلْ يَٓا اَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا اِلٰى كَلِمَةٍ سَوَٓاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ اَلَّا نَعْبُدَ اِلَّا اللّٰهَ وَلَا نُشْرِكَ بِه۪ شَيْـٔاً وَلَا يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضاً اَرْبَاباً مِنْ دُونِ اللّٰهِۜ فَاِنْ تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِاَنَّا مُسْلِمُونَ
"Aýt!(eý Muhammed) Eý ahli kitap, geliň siziň we biziň aramyzda deň bolan bir söze, bir Allaha ybadat edeliň we oňa şirk goşmalyň hem-de biri-birimize Allahdan başga iläh edinmäliň'. "Eger şu aýdylan zatlardan ýüz öwürseler, aýdyň 'Şaýat boluň biz musulmanlardyrys"
we Enam süresiniň 151-153 nji aýatlarynda Alla tagala şeýle diýýär:
قُلْ تَعَالَوْا اَتْلُ مَا حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ اَلَّا تُشْرِكُوا بِه۪ شَيْـٔاًۜ وَبِالْوَالِدَيْنِ اِحْسَاناًۚ وَلَا تَقْتُلُٓوا اَوْلَادَكُمْ مِنْ اِمْلَاقٍۜ نَحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَاِيَّاهُمْۚ وَلَا تَقْرَبُوا الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَۚ وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّت۪ي حَرَّمَ اللّٰهُ اِلَّا بِالْحَقِّۜ ذٰلِكُمْ وَصّٰيكُمْ بِه۪ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ
وَلَا تَقْرَبُوا مَالَ الْيَت۪يمِ اِلَّا بِالَّت۪ي هِيَ اَحْسَنُ حَتّٰى يَبْلُغَ اَشُدَّهُۚ وَاَوْفُوا الْكَيْلَ وَالْم۪يزَانَ بِالْقِسْطِۚ لَا نُكَلِّفُ نَفْساً اِلَّا وُسْعَهَا وَاِذَا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوا وَلَوْ كَانَ ذَا قُرْبٰىۚ وَبِعَهْدِ اللّٰهِ اَوْفُواۜ ذٰلِكُمْ وَصّٰيكُمْ بِه۪ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَۙ
وَاَنَّ هٰذَا صِرَاط۪ي مُسْتَق۪يماً فَاتَّبِعُوهُۚ وَلَا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَنْ سَب۪يلِه۪ۜ ذٰلِكُمْ وَصّٰيكُمْ بِه۪ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ
"Aýt!(eý Muhammed) Geliň siziň Robbuňuzuň size haram eden zadyny okaýyn, Allaha şirk goşmasyzlygyňyz, ene-ataňyza ýagşy gatnaşyk etmegiňiz we çagalaryňyzyň ryskyndan gorkup öldürmesizligiňiz. Biz sizem we olaram rysklandyrýarys. Gizlin we äşgär bolan günälere golaýlaşmaň, Allanyň haram eden nebsini öldürmäň. Bu size wesýet edildi, belki-de akyl ýetirersiňiz. Ýetimiň malyna el urmaň diňe ony onuň peýdasyna ulanmaklygyňyz kämil ýaşyna ýetýänçä we Ölçi-terezide iýmesizligiňiz. Biz nebsiň göterip bilmejek zadyny oňa parz etmeýäris. Eger höküm etseňiz, gürleseňiz adyl boluň ýakynlaryňyz bilen bolsa-da hem-de Alla beren sözüňizde bek boluň. Bu size wesýet edildi, belki-de ýatlarsyňyz. Bulam Meniň hak ýolum oňa eýeriň we başga ýollara eýermäň, hak ýoldan bölünersiňiz. Bu size wesýet edildi, belki-de Alladan gorkazsyňyz"
we Nahl süresiniň 36-njy aýatynda-da:
وَلَقَدْ بَعَثْنَا ف۪ي كُلِّ اُمَّةٍ رَسُولاً اَنِ اعْبُدُوا اللّٰهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَۚ
"Biz her bir kowuma pygamber ugratdyk ,bir Alla ybadat ediň we tagutlardan daşlaşyň (Tagut-Alladan başga ybadat edilýän we edýänler).
Allany ybadatda birlemekligiň hakykaty, ony ybadatlaryň hemme görnüşinde birlemeklik bolýar.Olardanam kä-birleri ony söýip we umyt edip we buýruklaryna doly boýun bolmaklykdyr. Kimde-kimem Allaha iman etdim, ony ybadatda birleýän we söýýarin, ondan gorkýaryn we oňa umyt edýärin diýibem Allanyň we resulynyň buýruklaryny etmese, Allanyň şerigatyndan başga höküme ýüzlenip, Allanyň duşmanlary tarapynda bolup, olary dost tutunsa, ol aýdan zatlarynda ýalan sözledigidir. Belki-de ol şeýtana eýerip, oňa boýun bolanlardandyr. Sebäbi Alla tagala Al-imran süresiniň 31-nji aýatynda aýdýar:
قُلْ اِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللّٰهَ فَاتَّبِعُون۪ي يُحْبِبْكُمُ اللّٰهُ
"Aýt!(Eý Muhammed) Eger Allany söýýän bolsaňyz Maňa eýeriň(eger şeýtseňiz) Alla hem sizi söýer"
We "tagutlardan daşlaşyň" diýen aýaty Buharynyň 'Sahyh'ynda we ibn Jerir at-Tabaraniniň şerhinde taguta Omar (radiýallahu anh) "Şeýtan" diýdi. Ýene-de diýildi: "Tagut islendik bir guluň ybadatda ýa-da eýermekde ýa tagatda çaginden geçmeklikdir". Her bir kowum Allanyň we Resulynyň hökümünden başga zada ýüzlense(Alladan başga zada ybadat etse), Alladan delilsiz bilmeýän zatlaryna boýun bolsalar, bulam dünýäde bolan tagutlardandyr. Eger adamlaryň halyny pikirlenip görseň, olaryň köpüsini Allaha ybadat etmeklikden ýüz öwürüp, Taguda ybadat edýänlerini görersiň. Alla we Resulynyň hökmüne ýüzlenmekden ýüz öwürüp, Tagutlaryň hökmüne ýüzlenýänlerini, Alla we Resuluna tagat etmeklikden boýun gaçyryp, Tagutlara tagat edýänini görersiň."
Şek-şüphesiz Alla tagala tagutlara käfir bolmaklygy Allaha iman etmeklikden öňürti getirdi,ýagny (Lä iläha illa Allah). Adamyňam iman etdigi bolmaýa, tä tagutlara käfir bolýança. Bakara süresiniň 256-njy aýatynda
فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِنْ بِاللّٰهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقٰىۗ لَا انْفِصَامَ لَهَاۜ
"Kimde-kim tagudy inkär edip(käfir bolup we tekfir edip) Allaha iman etse üzülmejek halkadan ýapyşan şoldur
Muslimiň Sahyh'ynda Pygamberimiz sallallahu aleýhi we sellem aýdýar:
"Kimde-kim Allahdan başga ybadata hakly iläh ýok diýip we Allahdan başga ybadat edilýän zatlara käfir bolsa, jany-maly goraglydyr. Hasabam Allahadyr"
Bu hem yhlas söziniň (Lä iläha illa Allahyň) açyklamasydyr. Mundan maksat, diňe bir söz bilen aýtmaklyk däl, ýagny bir söz diýeni bilen maly jany goranylmaýar. Özem dowzah azabyndan gutulmaýar. Bu söziňem hakykaty amal bilen baglanşyklydyr. Ýagny Allahy ybadatda birläp we Ondan başga ybadat edilýän närselerden we ählinden(Alla we Resulyna tagat etmeýänlerden) daşlaşmaklyk bilen bolýar.
Alla tagala dosty we söýgülisi bolan Ibrahim aleýhesselamy öwüp we senalap, onuň kowmundan we kowmunuň edýän şirkinden päklenenligi üçin Mümtehine süresiniň 4-nji aýatynda:
قَدْ كَانَ
